Okres pandemii COVID – 19 skutkował między innymi masowym odwoływaniem lotów przez przewoźników z uwagi na wprowadzane przez poszczególne kraje ograniczenia wjazdu na ich terytorium. Praktyka pokazuje, że część linii lotniczych nie wywiązuje się ze swych zobowiązań wobec klientów do zwrotu ceny zakupionych biletów lub wypłaty odszkodowania za opóźniony lub odwołany lot. W takiej sytuacji warto przyjrzeć się ułatwieniom w dochodzeniu roszczeń wobec linii lotniczych oraz terminom przedawnienia tych roszczeń.

Kwestie związane z odwołaniem lub opóźnieniem lotu regulują Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku oraz  art. 205 i 205 c) ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze.

Rozporządzenie 261/2004 daje podstawę do żądania:

• W przypadku odwołania lotu – zwrotu całości uiszczonej ceny biletu (art. 8 Rozporządzenia 261/2004) oraz
• wypłaty zryczałtowanego odszkodowania w wysokości od 250 Euro do 600 Euro w przypadkach, gdy lot był opóźniony o więcej niż trzy godziny względem planowanej godziny przylotu (art. 7 Rozporządzenia 261/2004).

Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) oraz sądów polskich precyzuje przesłanki dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, np. w znanych orzeczeniach TSUE (poprzednio ETS) o sygnaturach C-402/07 i C-432/07. Trybunał wyjaśnił w nich, że przewoźnik lotniczy jest zwolniony z ciążącego na nim obowiązku naprawienia szkody, jeżeli jest on w stanie udowodnić, że odwołanie lub opóźnienie lotu wynoszące co najmniej trzy godziny wynika z „nadzwyczajnych okoliczności”, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Linie lotnicze, chcąc uwolnić się od obowiązku wypłaty zryczałtowanego odszkodowania powinny wykazać, że podjęły wszelkie środki zaradcze dostosowane do sytuacji oraz wykorzystały dostępne im zasoby personalne lub materialne w celu uniknięcia odwołania lub dużego opóźnienia danego lotu. (por. wyrok z dnia 4 kwietnia 2019 r., Germanwings, C-501/17).

Polskie sądy orzekając w sprawach odszkodowań od linii lotniczych odwołują się do powyżej przedstawionej linii orzeczniczej. Sąd Okręgowy w Krakowie w wyroku z dnia 20.08.2020 r., II Ca 1041/20 podzielił zapatrywanie, iż zapowiedziany z wyprzedzeniem strajk załogi irlandzkiej linii lotniczej nie stanowił nadzwyczajnych okoliczności, niemieszczących się w ramach normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego. W szczególności, uzasadniając konieczność wypłaty pasażerowi odszkodowania za odwołany lot, sąd podkreślił, że przewoźnik nie wykazał podjęcia odpowiednich działań w celu ograniczenia skutków spodziewanego strajku.

Należy jednak pamiętać, że roszczenia pasażerów wobec linii lotniczych podlegają krótkim okresom przedawnienia. Jeżeli regulamin danej linii lotniczej nie reguluje terminu przedawnienia korzystniej dla pasażera, zgodnie uchwałą Sądu Najwyższego z 17.03.2017 r., III CZP 111/16 należy przyjąć, iż roszczenia o odszkodowanie wobec przewoźnika lotniczego dochodzone na podstawie Rozporządzenia 261/2004 przedawniają się w terminie rocznym od dnia lotu, lub od daty w której dany lot miał się odbyć –  na podstawie art. 778 k.c.

Warto pamiętać, że zgodnie z art. 205 c ust. 1 ustawy prawo lotnicze, złożenie pozwu przeciwko liniom lotniczym musi zostać poprzedzone złożeniem reklamacji, na którą przewoźnik powinien odpowiedzieć w przeciągu 30 dni. Jeżeli nie udzielił odpowiedzi na reklamację w powyższym terminie, zgodnie z art. 205 c ust. 6 w/w ustawy  uważa się, że przewoźnik uznał reklamację. W celach dowodowych niezbędne jest zachowanie zapisu złożonej reklamacji, w formie listu poleconego lub potwierdzenia jej złożenia w formie elektronicznej.

Barbara Labe, radca prawny

ba**********@fo******.pl