Prawomocna decyzja o warunkach zabudowy stanowi podstawę do uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. Zaskarżenie decyzji o warunkach zabudowy do WSA nie wstrzymuje wykonalności decyzji o warunkach zabudowy, w związku z czym możliwa jest sytuacja w której po uzyskaniu waloru ostateczności decyzji o warunkach zabudowy inwestor występuje o wydanie pozwolenia na budowę, a następnie – po uprawomocnieniu się tej decyzji rozpoczyna realizację zamierzonej inwestycji. W międzyczasie uczestnik postępowania w przedmiocie wydania warunków zabudowy może zaskarżyć decyzję WZ do sądu administracyjnego, który – w wyniku rozpoznania skargi – może uchylić ostateczną decyzję o warunkach zabudowy. Wskutek powyższego organ wydający decyzję o pozwoleniu na budowę uprawniony jest do wznowienia z urzędu postępowania w tym przedmiocie w oparciu o art. 145 § 1 pkt. 6 k.p.a., w związku z faktem, że pozwolenie na budowę zostało wydane w oparciu o inną decyzję (w tym przypadku decyzję WZ), która została następnie uchylona. W ramach wznowionego postępowania może z kolei dojść do uchylenia pozwolenia na budowę w oparciu o które rozpoczęto (lecz nie ukończono) realizację inwestycji, co naraża inwestora na szkodę majątkową.
W takim stanie faktycznym nie ulega wątpliwości, iż podstawą prawną roszczeń odszkodowawczych inwestora względem Skarbu Państwa będzie art. 4171 § 2 k.c., który stanowi podstawę prawną roszczeń odszkodowawczych w sytuacji, w której szkoda wyrządzona została przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jeżeli stwierdzono we właściwym postępowaniu jej niezgodności z prawem. Zagadnieniem mogącym budzić wątpliwości jest ustalenie statio fisci Skarbu Państwa, które powinno być adresatem roszczeń odszkodowawczych inwestora. Z jednej bowiem strony mamy uchyloną przez sąd administracyjny decyzję o warunkach zabudowy, z drugiej – uchyloną w ramach wznowionego postępowania decyzję o pozwoleniu na budowę, którą wydano w oparciu o uchyloną decyzję WZ. Kluczem do ustalenia właściwego statio fisci Skarbu Państwa jest ustalenie pomiędzy którym zdarzeniem a szkodą po stronie inwestora występuje tak zwany normalny związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. Z pomocą przychodzi w tym przypadku wyrok Sądu Najwyższego z 24 kwietnia 2015 roku (sygn. akt II CSK 344/14, LEX nr 1745791), w którym SN wskazał, iż wydanie z naruszeniem prawa decyzji o warunkach zabudowy nie zwiększa prawdopodobieństwa wydania wadliwego pozwolenia na budowę. Sąd Najwyższy poddając zależność pomiędzy zdarzeniem (decyzją o warunkach zabudowy) a szkodą testowi conditio sine qua non doszedł do trafnego przekonania, że o ile rzeczywiście decyzja WZ pozostaje ze szkodą w koniecznym związku przyczynowym, o tyle nie jest to wymagany, normalny związek przyczynowy. Jak wskazał SN w przytoczonym orzeczeniu, decyzja WZ umożliwia jedynie wydanie pozwolenia na budowę. Test na zwiększenie prawdopodobieństwa powstania szkody przez zdarzenie w postaci wydania decyzji o warunkach zabudowy przynosi zatem wynik negatywny. Takie samo jest bowiem prawdopodobieństwo wydania decyzji o pozwoleniu na budowę prawidłowej albo nieprawidłowej.
Reasumując, wskazać należy iż właściwym statio fisci Skarbu Państwa w sprawie o zapłatę odszkodowania za szkodą spowodowaną uchyleniem ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, w związku z wcześniejszym uchyleniem ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy, jest organ wydający decyzję o pozwoleniu na budowę. tj. Starosta lub Prezydent Miasta (w miastach na prawach powiatu).
Maciej Kalinowski, adwokat
ka********@fo******.pl
