Strona Główna / Problematyka ważności zastrzeżenia kary umownej za zwłokę – Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 09 grudnia 2021 roku (sygn. akt: III CZP 16/21) w zakresie wykładni art. 483 § 1 k.c.

Problematyka ważności zastrzeżenia kary umownej za zwłokę – Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 09 grudnia 2021 roku (sygn. akt: III CZP 16/21) w zakresie wykładni art. 483 § 1 k.c.

W umowach zawieranych w obrocie gospodarczym jej strony zazwyczaj decydują o zamieszczeniu postanowień zastrzegających kary umowne na rzecz jednej lub obu stron. Kara umowna to nic innego jak zobowiązanie do zapłaty określonej kwoty pieniężnej w razie niewykonania bądź nienależytego wykonania innego zobowiązania, szczególnie przedmiotu umowy. Kara umowna spełnia zatem funkcję odszkodowawczą, polegającą na zrekompensowaniu poszkodowanemu poniesionej przez niego szkody.

 

Stosowanie kary umownej w obrocie gospodarczym wywołało i wywołuje jednak szereg problemów natury prawnej.  Pojawiające się w orzecznictwie rozbieżności dotyczące tego, czy ważna jest kara umowna zobowiązująca do zapłaty wprost określonej kwoty lub kara umowna określona jako procent np. wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki bez określenia maksymalnej jej wysokości (oznaczenie zaś limitu kar umownych zarówno może nastąpić przez określenie górnej granicy bądź okresu, za jaki mogą zostać naliczone) spowodowało skierowanie przez łódzki Sąd Okręgowy pytania prawnego do Sądu Najwyższego (sygn. akt III CZP 16/21) o następującej treści: „Czy ważne i dopuszczalne jest zastrzeżenie na podstawie art. 483 § 1 k.c. kary umownej w postaci określonego procentu wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki bez określenia końcowego terminu naliczenia kary umownej ani jej kwoty maksymalnej”. Podkreślić należy, że w zadanym pytaniu nie jest istotny sposób określenia składniku kwotowego, lecz to, czy określono końcowy terminu naliczenia kary umownej bądź jej kwotę maksymalną.

 

W dniu 09 grudnia 2021 roku Sąd Najwyższy podjął uchwałę i udzielił odpowiedzi na zadanie pytanie. Sąd Najwyższy stwierdził, że „Dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej za zwłokę w wykonaniu zobowiązania w postaci określonego procentu ustalonego wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki, nawet jeżeli nie określono końcowego terminu naliczania kary umownej ani jej kwoty maksymalnej.”

 

Powyższe potwierdza zatem, że ważne jest zastrzeżenie w umowie kary zobowiązującej do zapłaty określonego procentu wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki bez określenia jej maksymalnej wysokości. Oznacza to zatem dopuszczalność dochodzenia przez wierzycieli kar umownych zastrzeżonych algorytmicznie, czyli takich których wysokość zależy od iloczynu czynnika kwotowego oraz czasu.

 

Bernadetta Róg, adwokat

be************@fo******.pl