Strona Główna / Zmiany dotyczące Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych

Zmiany dotyczące Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych

Słowa kluczowe: Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych, CRBR, nowelizacja

 

Dnie 31 października 2021 roku weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (dalej: „ustawa”), która wprowadziła istotne zmiany do regulacji odnoszących się do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Dwie najistotniejsze z nich to:

  1. rozszerzenie katalogu podmiotów podlegających wpisowi do rejestru – obok spółek handlowych obowiązek ten ciąży obecnie również na:
  • stowarzyszeniach podlegających wpisowi do KRS,
  • fundacjach,
  • spółkach partnerskich,
  • spółdzielniach
  • trustach, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne mają miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce, lub nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium RP w imieniu lub na rzecz trustu,
  • europejskich zgrupowaniach interesów gospodarczych;
  • spółkach europejskich;
  • spółdzielniach europejskich;
  1. nałożenie na beneficjentów rzeczywistych obowiązku przekazania podmiotowi zobowiązanemu do zgłoszenia informacji w CRBR wszelkich informacji oraz dokumentów, które są niezbędne do dokonania zgłoszenia, pod rygorem odpowiedzialności pieniężnej.

Podmioty, które istniały w momencie wejścia w życie nowelizacji, mają trzy miesiące na dokonanie zgłoszenia do CRBR. Termin ten upływa 31 stycznia 2022 roku.

Na skutek nowelizacji doszło jednak również do jednej zmiany, która – mimo że nie wydaje się tak istotna jak w/w – może wywoływać problemy w praktyce. Otóż zgodnie z obecnym brzmieniem art. 59 pkt 2 ustawy, informacje podlegające zgłoszeniu do rejestru obejmują dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego podmiotów zobowiązanych. Tymczasem zgodnie z poprzednim brzmieniem tego przepisu również dane identyfikacyjne „członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółek” (które wówczas zobowiązane były do dokonywania zgłoszeń) podlegały takiemu zgłoszeniu. Przy członku organu ustawodawca posłużył się liczba pojedynczą, niemniej zgodnie z informacjami dla przedsiębiorców dostępnymi na stronie www.biznes.gov.pl, w przypadku gdy w skład organu spółki wchodziła więcej niż jedna osoba, należało zgłosić do CRBR wszystkich członków organu, jako reprezentantów.

Z dokonanej przez ustawodawcę zmiany wynika, że obecnie podmioty zobowiązane do zgłaszania beneficjentów rzeczywistych nie są równocześnie zobligowane do zgłaszania reprezentantów. Jednakże zgodnie ze znowelizowanym art. 61 ustawy, osoba/osoby dokonujące zgłoszenia powinny podać swoje dane identyfikacyjne, określone w ust. 1a tego przepisu, tj.:

  • imię i nazwisko;
  • obywatelstwo;
  • państwo zamieszkania;
  • numer PESEL albo datę urodzenia – w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL;
  • funkcję uprawniającą do dokonania zgłoszenia.

Jeśli zatem przykładowo dojdzie do powstania nowej spółki z o.o., w której beneficjentem rzeczywistym będzie wspólnik (osoba fizyczna) posiadający 100% udziałów, która posiadać będzie 3-osobowy zarząd, przy czym zgodnie z aktem założycielskim tej spółki jej reprezentacja będzie jednoosobowa, wówczas zgłoszenia do CRBR może dokonać jeden członek zarządu, podając dane spółki, dane beneficjenta rzeczywistego oraz swoje dane identyfikacyjne (jako zgłaszającego), określone w art. 61 ust. 1a ustawy. Tu sytuacja jest klarowna.

Niestety sprawa komplikuje się, jeśli przyjmiemy, że spółka już istnieje i doszło do zmiany w jej zarządzie (trzyosobowym) w ten sposób, że został odwołany jeden członek zarządu, a w jego miejsce powołano innego. Reprezentacja spółki jest jednoosobowa. Jako pierwsze nasuwa się pytanie: czy w takim przypadku spółka w ogóle zobowiązana jest do zgłoszenia zmiany w CRBR? Wydaje się, że zgodnie z literalnym brzmieniem (obecnym) ustawy – nie. Niemniej brak zgłoszenia spowoduje, że w rejestrze widoczny będzie wpis nieaktualny (uwidoczniony będzie były członek zarządu). Dlatego uważam, że dokonanie zgłoszenia do CRBR będzie w takim wypadku pożądane. Ale uwaga: uruchamiając procedurę zgłoszenia system pokaże, że wpisy wszystkich dotychczasowych reprezentantów to pozycje błędne! Dzieje się tak dlatego, że obecnie system nie umożliwia już zgłaszania reprezentantów (dostosowanie do znowelizowanej ustawy). Dlatego dokonując zgłoszenia należy ich status zmienić na „zgłaszającego”. Jednakże to z kolei oznacza, że wszystkie te osoby powinny podpisać wniosek, nawet jeśli obowiązujące w spółce zasady reprezentacji tego nie wymagają.

Co zatem należy zrobić w sytuacji, gdy zgłoszenia będzie dokonywał wyłącznie jeden członek zarządu (zgodnie z reprezentacją)? Czasami nie będzie innej możliwości, bo np. nie wszyscy członkowie zarządu posiadają kwalifikowany podpis elektroniczny lub profil zaufany, umożliwiający elektroniczne podpisanie wniosku (dzieje się tak często przy obcokrajowcach). W mojej ocenie w takim wypadku nie ma innej możliwości, jak tylko usunięcie pozostałych członków zarządu (poprzez kliknięcie: usuń beneficjenta/zgłaszającego). W ten sposób system „przepuści” wniosek jako bezbłędny, a podpis będzie musiała złożyć tylko jedna osoba.

 

Marta Sajna, adwokat

ma*********@fo******.pl