W dniu 15 października 2020 roku Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 marca 2019 roku (I ACa 681/18) i skierował sprawę do ponownego rozpatrzenia.
Sąd Apelacyjny w uchylonym wyroku podtrzymał wyrok Sądu I instancji i stwierdził bezzasadność powództwa kredytobiorców przeciwko Deutsche Bankowi S.A. Sądy obu instancji nie dopatrzyły się nieważności umowy kredytu denominowanego z uwagi na to, że do dyspozycji kredytobiorców oddana została kwota wyrażona we frankach szwajcarskich i możliwa była, w ocenie Sądów, wypłata środków w CHF, zatem waluta obca nie była jedynie miernikiem waloryzującym kwotę kredytu w faktycznie wypłaconego w PLN. Fakt wypłaty środków w PLN i prawidłowość przeliczeń może być zatem oceniana jedynie z punktu prawidłowości wykonania umowy kredytu a nie jej ważności. Abuzywność postanowień umownych została także dostrzeżona, jednak Sądy nie stwierdziły niemożliwości dalszego wykonywania umowy wobec uznania walutowego charakteru umowy.
Sąd Najwyższy częściowo przychylił się do stanowiska obu Sądów i nie dostrzegł nieważności tego rodzaju umowy kredytu denominowanego. Stwierdził jednak w ustnych motywach wyroku, że należy zbadać umowę kredytu ponownie pod kątem prawidłowości jej wykonania. W dalszym toku postępowania Sąd II instancji będzie musiał zbadać, czy kredytobiorcom znany był kurs wypłaty kredytu w chwili składania dyspozycji. Jeżeli tak, to taki kredyt zostanie uznany za złotowy ze wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z nadpłaconych rat kredytu dokonywanych w oparciu o miernik walutowy i wewnętrzne bankowe przeliczenia wysokości rat. Jeżeli natomiast nie uda się bankowi tego udowodnić, wówczas obie strony powinny sobie zwrócić wzajemnie świadczenia jako dokonane nienależnie, bez oparcia w umowie kredytu (bank nie wypłacił kredytu w CHF, w związku z czym nie było obowiązku świadczenia wzajemnego i jego spłaty). Mając na uwadze, że jest to sprawa z powództwa kredytobiorców w takiej sytuacji powinien być na ich rzecz zasądzony zwrot wszystkich świadczeń dokonanych na podstawie umowy. Skutek zatem takiej oceny będzie tożsamy ze stwierdzeniem nieważności umowy kredytu, jednak podstawą zasądzenia zwrotu kwoty zapłaconej jako raty kredytu będzie niewykonanie umowy, a nie stwierdzenie jej nieważności.
Orzeczenie Sądu Najwyższego z pewnością nie przyczyni się do przecięcia wątpliwości i ujednolicenia zmiennego orzecznictwa w sprawach kredytów denominowanych, niemniej jego wynikiem powinno być korzystne dla kredytobiorców rozstrzygnięcie.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2020 roku, I CSK 519/19
Adwokat Krzysztof Jamrozik