Niespełna pół roku od momentu rozpoczęcia funkcjonowania Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych („Rejestr”) pojawił się rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw, która reguluje funkcjonowanie Rejestru. Na wstępie warto podkreślić, że projekt znajduje się dopiero na początkowym etapie prac legislacyjnych, w związku z czym nie można wykluczyć ewentualne korekt. Niemniej na tę chwilę jako najistotniejsze propozycje zmian należy wskazać:
1) nałożenie obowiązku współdziałania beneficjenta rzeczywistego z osobami zgłaszającymi dane do Rejestru,
2) rozszerzenie kręgu podmiotów, których dane gromadzone są w Rejestrze,
3) rozszerzenie zakresu odpowiedzialności podmiotów zgłaszających dane do Rejestru,
4) przyznanie dodatkowych uprawnień organowi właściwemu w sprawach Rejestru.
1. Nałożenie obowiązku współdziałania beneficjenta rzeczywistego z osobami zgłaszającymi dane do Rejestru
Zgodnie z nowym art. 60a ustawy beneficjent rzeczywisty jest obowiązany dostarczyć osobom zgłaszającym dane do Rejestru wszystkie informacje oraz dokumenty niezbędne do zgłoszenia informacji o beneficjencie rzeczywistym i jej aktualizacji w terminach określonych w ustawie. Jak wskazuje się w uzasadnieniu do projektu ustawy powodem wprowadzenia zmian jest zapewnienie podmiotom korporacyjnym uprawnienia do żądania od beneficjentów rzeczywistych informacji niezbędnych do spełnienia przez te podmioty obowiązków rejestracyjnych, a sam przepis ma za zadanie ułatwienie uzyskiwania przez podmioty zobowiązane do zgłoszenia informacji do Rejestru, wszelkich niezbędnych do wykonania obowiązku danych.
Zaniechanie powyższego obowiązku jest obwarowane karą pieniężną do wysokości 50 000 zł.
2. Rozszerzenie kręgu podmiotów, których dane gromadzone są w Rejestrze
Projektodawcy proponują rozszerzenie kręgu podmiotów, których dane są gromadzone w Rejestrze, o poniżej wskazane podmioty:
1) trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2) trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące równoważne stanowiska w imieniu lub na rzecz trustu nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
3) spółki partnerskie,
4) europejskie zgrupowania interesów gospodarczych,
5) spółki europejskie,
6) spółdzielnie,
7) spółdzielnie europejskie,
8) stowarzyszenia podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego,
9) fundacje.
Zmiany uzasadniania się przed wszystkim zmianą unijnej dyrektywy 2015/849 oraz wynikiem przeglądu rozwiązań prawnych przyjętych w innych państwach członkowskich.
Co istotne, nowe podmioty będą miały obowiązek zgłoszenia informacje o beneficjentach rzeczywistych do Rejestru w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
3. Rozszerzenie zakresu odpowiedzialności podmiotów zgłaszających dane do Rejestru
Obecnie podmioty zgłaszające dane do Rejestru są zagrożone karą za niedopełnienie obowiązku zgłoszenia informacji do Rejestru – sankcjonuje się zatem wyłącznie terminowość zgłoszeń, pomijając przy tym prawdziwość podawanych informacji. Projektodawcy dostrzegli zaistniały problem, w związku z czym proponują rozszerzenie odpowiedzialności również za podawanie danych niezgodnych ze stanem faktycznym.
Powyższa zmiana wydaje się oczywista, albowiem Rejestr służy przede wszystkim osobom trzecim, w związku z czym powinien zawierać prawdziwe dane. Niemniej, brakuje na tę chwilę wyraźnego ustawowego umocowania do nakładania kar za przekazywanie nierzetelnych danych.
4. Przyznanie dodatkowych uprawnień organowi właściwemu w sprawach Rejestru
W projekcie ustawy dodaje się również nowe uprawnienia organu właściwego w sprawach Rejestru polegające, którym – zgodnie z zarządzeniem Ministra Finansów z dnia 2 marca 2020 r. – jest Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Bydgoszczy. Nowe uprawnienia mają polegać na:
1) nakładaniu w drodze decyzji kar pieniężnych na podmioty, które nie dopełniły obowiązku zgłoszenia informacji oraz na beneficjentów rzeczywistych
2) podejmowaniu działań w celu zapewnienia prawidłowości oraz aktualizacji informacji zawartych w Rejestrze.
Jak wskazuje się w uzasadnieniu do projektu przepis ten jest konieczny dla zapewnienia możliwości nakładania sankcji na podmioty i osoby niewypełniające obowiązków dotyczących zgłaszania danych. Nie precyzuje się jednak, na czym miałyby polegać „działania w celu zapewnienia prawidłowości oraz aktualizacji informacji zawartych w Rejestrze”. Wydaje się, że w przypadku wejścia w życie nowelizacji w proponowanym brzmieniu, można spodziewać się większej liczby kontroli i wezwań do składania wyjaśnień.
Jakub Boruczenko, aplikant radcowski
ja**************@fo******.pl