Prawo autorskie to rodzaj własności intelektualnej, która chroni utwory twórcy. Przedmiotem prawa autorskiego zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2509) jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Ustawa wskazuje, że przedmiotem prawa autorskiego są m.in. utwory: wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (a więc obejmuje to książki, artykuły, teksty piosenek, programy komputerowe); plastyczne, fotograficzne; architektoniczne, muzyczne i słowno-muzyczne, audiowizualne.
Kategoria utworów audiowizualnych obejmuje utwory filmowe, jak również teledyski, seriale, krótkie formy audiowizualne publikowane na platformach społecznościowych w tym Instagramie, Facebooku, TokToku.
Do grupy praw autorskich należą prawa autorskie osobiste (niemajątkowe) oraz prawa autorskie majątkowe.
Autorskie prawa osobiste
Autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo twórcy do oznaczenia autorstwa utworu (poprzez wskazania nazwiska, pseudonimu lub udostępnienia go anonimowo), nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania, decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, nadzoru nad sposobem korzystania z utworu (tzw. nadzór autorski).
Prawa te nie mogą być zbyte przez autora, jednak często w umowach prawa autorskiego spotyka się postanowienia ograniczające korzystanie przez autora z przysługujących mu praw.
Autorskie prawa majątkowe
Autorskie prawa majątkowe są to prawa do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Co do zasady, to właśnie one podlegają zbyciu poprzez ich przeniesienie na inny podmiot lub ograniczeniu poprzez udzielenie licencji.
W Polsce ochrona praw autorskich majątkowych trwa przez 70 lat od śmierci autora. Jeżeli utwór został stworzony przez więcej niż jedną osobę, wówczas przysługuje mu ochrona do 70 lat po śmierci ostatniego żyjącego autora.
Przeniesienie praw autorskich
Polskie prawo przewiduje przeniesienie własności praw autorskich poprzez przeniesienie praw autorskich (cesję), umowy licencyjne i umowy o połączeniu. Pozwala również na współwłasność praw autorskich poprzez umowy o współwłasności między autorami, którzy wspólnie tworzą utwór. Umowy te podlegają zasadom prawa cywilnego, w przeciwieństwie do powszechnych zasad umownych, które stosuje się przy założeniu, że za prawem własności intelektualnej stoi tylko jeden twórca.
Najczęstszym rodzajem umowy o przeniesienie własności intelektualnej jest proste przeniesienie własności jeden do jednego. Takie rozwiązanie może być odpowiednie dla twórcy, który chce sprzedać swoje prawa autorskie lub przenieść je na inną stronę jako zabezpieczenie przed niespłaconym długiem. Jeśli jednak twórcy planują współpracować ze sobą w przyszłości, mogą rozważyć inne opcje.
Podsumowanie
Prawo autorskie jest złożonym obszarem prawa, który może być trudny do poruszania się na własną rękę. Jeśli masz pytania dotyczące rodzajów prawa autorskiego lub tego, jak ma ono zastosowanie do Twojej sprawy, skontaktuj się z nami pod adresem
ko*************@fo******.pl
aby uzyskać pomoc już dziś.
adw. Konrad Forystek
