Zasady waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy w umowie zawartej w trybie prawa zamówień publicznych

Prawo zamówień publicznych jest kluczowym aktem prawnym regulującym proces udzielania zamówień publicznych w Polsce. Jednym z istotnych zagadnień związanych z realizacją zamówień publicznych jest kwestia waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy. Waloryzacja jest mechanizmem, który pozwala na dostosowanie wynagrodzenia do zmieniających się warunków rynkowych i ekonomicznych. W obliczu dynamicznie zmieniającej się sytuacji gospodarczej, zasady waloryzacji nabierają szczególnego znaczenia.

Podstawy prawne waloryzacji wynagrodzenia

Waloryzacja wynagrodzenia w umowach zawieranych w trybie prawa zamówień publicznych jest możliwa na mocy przepisów zawartych w art. 439 ustawy z 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (PZP). Przepis ten wprowadza obowiązek umieszczenia w umowach, których przedmiotem są roboty budowlane, dostawy lub usługi, zawieranych na okres dłuższy niż 6 miesięcy (wcześniej: 12 miesięcy) postanowień dotyczących zasad waloryzacji wynagrodzenia.

Zgodnie z art. 439 PZP, zamawiający ma obowiązek przewidzenia w umowie mechanizmu waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy, który obejmuje:

1. Określenie przesłanek waloryzacji – w szczególności zmian cen materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia, które mają wpływ na koszt realizacji umowy przez wykonawcę.
2. Sposób ustalania zmiany wynagrodzenia – wskazanie, w jaki sposób wynagrodzenie będzie dostosowywane do zmienionych warunków (np. poprzez odniesienie do określonego wskaźnika ekonomicznego, jak wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych publikowany przez GUS).
3. Zakres zmiany wynagrodzenia – określenie maksymalnej wysokości zmiany wynagrodzenia, która może zostać dokonana w ramach waloryzacji, co ma na celu ochronę zamawiającego przed nadmiernym wzrostem kosztów.

Przesłanki waloryzacji wynagrodzenia

W praktyce, waloryzacja wynagrodzenia wykonawcy może zostać przeprowadzona w przypadku zaistnienia określonych przesłanek, które mogą obejmować:

• Zmiany cen materiałów lub surowców – jeżeli wzrost cen materiałów używanych do realizacji zamówienia jest znaczący i przekracza próg przewidziany w umowie.
• Zmiany kosztów pracy – istotny wzrost kosztów pracy, wynikający np. ze zmian przepisów prawa pracy lub innych regulacji dotyczących wynagrodzeń.
• Zmiany w przepisach prawa – nowe regulacje prawne, które wprowadzają dodatkowe obowiązki dla wykonawcy, wpływając na koszty realizacji zamówienia.

Procedura waloryzacji

Zasadniczo procedura waloryzacji wynagrodzenia powinna być szczegółowo opisana w umowie zawartej między zamawiającym a wykonawcą. Co do zasady może ona obejmować następujące kroki:

1. Zgłoszenie wniosku o waloryzację – wykonawca powinien zgłosić zamawiającemu wniosek o waloryzację, wskazując na okoliczności uzasadniające zmianę wynagrodzenia.
2. Ocena zasadności wniosku – zamawiający dokonuje oceny, czy spełnione zostały przesłanki waloryzacji przewidziane w umowie oraz czy przedstawione przez wykonawcę dane są adekwatne i uzasadnione.
3. Negocjacje – w przypadku uznania zasadności wniosku, strony mogą przeprowadzić negocjacje dotyczące zakresu i wysokości waloryzacji.
4. Aneks do umowy – w przypadku uzgodnienia nowych warunków, strony zawierają aneks do umowy, który wprowadza zmiany w wynagrodzeniu wykonawcy. Możliwe jest również wprowadzenie waloryzacji wynagrodzenia na podstawie jednostronnego oświadczenia jednej ze stron umowy.

Ograniczenia i ryzyka związane z waloryzacją

Mimo że waloryzacja wynagrodzenia jest narzędziem pozwalającym na utrzymanie równowagi kontraktowej, wiąże się ona również z pewnymi ryzykami i ograniczeniami. Przede wszystkim, możliwość waloryzacji może prowadzić do zwiększenia kosztów realizacji zamówienia, co jest szczególnie istotne w przypadku budżetów publicznych. Ponadto, wprowadzenie mechanizmów waloryzacyjnych wymaga staranności w konstruowaniu umowy, aby uniknąć sporów sądowych związanych z ich stosowaniem.

Podsumowanie

Waloryzacja wynagrodzenia wykonawcy w umowach zawieranych w trybie prawa zamówień publicznych jest kluczowym elementem, który umożliwia dostosowanie warunków kontraktu do zmieniających się realiów gospodarczych. Właściwe zaprojektowanie mechanizmu waloryzacji, opartego na jasnych przesłankach i z góry określonych zasadach, jest nie tylko wymogiem prawnym, ale także narzędziem minimalizującym ryzyko związane z realizacją zamówienia. W praktyce prawidłowe stosowanie waloryzacji pozwala na zachowanie stabilności kontraktu oraz ochronę interesów zarówno zamawiającego, jak i wykonawcy.

Daniel Trędkiewicz, radca prawny
da****************@fo******.pl