W ramach działań mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się koronawirusa pracownicy biurowi są często wysyłani do domów, skąd mają pracować zdalnie. Stosowanie wspomnianego rozwiązania na dużą skalę oraz rosnąca codziennie liczba nowych zakażeń powodują pojawianie się wielu pytań, na które nie zawsze można znaleźć oczywiste odpowiedzi. Czy pracownik skierowany na kwarantannę lub do izolacji może pracować zdalnie? Co w takim wypadku z zasiłkiem chorobowym? W celu rozjaśnienia tych zagadnień należy przyjrzeć się następującym aktom prawnym:
- u.n.p. – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.
- z.z.z.ch.z. – ustawa z 05.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
- ś.p.ch.m. – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Zgodnie z art. 34 ust. 1 i 2 u.z.z.z.ch.z., w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych, osoby chore na chorobę zakaźną albo osoby podejrzane o zachorowanie na chorobę zakaźną mogą podlegać obowiązkowej hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych. Natomiast osoby, które były narażone na chorobę zakaźną lub pozostawały w styczności ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego, a nie wykazują objawów chorobowych, podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu.
O nałożeniu wspomnianych obowiązków decyduje państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny (art. 33 ust. 1 u.z.z.z.ch.z.). Wszystkie możliwe do nałożenia w tej drodze obowiązki wymienione są w art. 5 ust. 1 omawianej ustawy.
Zgodnie z art. 6 ust. 1, ust. 2 pkt 1 i 1a u.ś.p.ch.m., zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, a na równi z taką niezdolnością do pracy traktuje się niemożność wykonywania pracy w wyniku obowiązków nałożonych zgodnie z przytoczoną powyżej ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Wykonywanie w czasie zwolnienia pracy zarobkowej lub wykorzystywanie zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia (art. 17 ust. 1 u.ś.p.ch.m.).
- 3 pkt 2 r.u.n.p. jako jeden z dowodów usprawiedliwiających nieobecność w pracy wymienia decyzję właściwego inspektora sanitarnego, wydaną zgodnie z przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych, w razie odosobnienia pracownika z przyczyn przewidzianych tymi przepisami. Nieobecność w pracy należy w tym wypadku rozumieć jako zwolnienie z obowiązku pracy (niemożność świadczenia pracy), a nie zwolnienie wyłącznie z obowiązku stawienia się w miejscu pracy (taka interpretacja pozwalałaby na zmuszenie pracownika do pracy zdalnej mimo przebywania na kwarantannie bądź w izolacji).
Co wynika z powyższych przepisów?
Nie rozróżnia się skutków izolacji i kwarantanny. Oba obowiązki wiążą się z identycznymi konsekwencjami w kontekście pracy zdalnej i zasiłku chorobowego.
Praca zdalna jest dalej „normalną” pracą, po prostu wykonywaną z domu. W związku z tym, jeśli zostało się skierowanym na kwarantannę lub do izolacji, nie trzeba pracować zdalnie, a pracodawca nie może pracownika do pracy zmusić. W wypadku odmówienia świadczenia zdalnej pracy z powodu przebywania na kwarantannie bądź w izolacji, pracownikowi przysługuje prawo do świadczenia chorobowego.
Warto zwrócić przy tym uwagę, że do uzyskania świadczenia nie są potrzebne żadne objawy choroby, które faktycznie utrudniają pracę – sam fakt skierowania na kwarantannę lub do izolacji jest wystarczającym dowodem zwalniającym pracownika z obowiązku świadczenia pracy.
Powyższe ustalenia nie stoją na przeszkodzie dobrowolnej pracy zdalnej pomimo przebywania na kwarantannie lub w izolacji. Jeżeli pracownik nie chce korzystać z usprawiedliwionej nieobecności w pracy oraz ze świadczenia chorobowego, może podjąć pracę z własnej inicjatywy. W takiej sytuacji nabędzie prawo do wynagrodzenia z tytułu pracy – w pełnej wysokości i we wszystkich składnikach. Należy jednak pamiętać, że w takiej sytuacji traci się prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia.
Jacek Berdysz
